Arheolozi amateri pokušavaju da reše misteriju na poljima vršačkih sela Vatin i Vlajkovac. To bi značilo da je na našem tlu, 1.500 godina pre čuvenog Stounhendža, napravljen prvi kalendar.
Na poljanama nedaleko od Vatina i Vlajkovca, sela kod Vršca, nalaze se misteriozni koncentrični krugovi, za koje se ne zna pouzdano kada su i kako nastali, kao ni to koja im je bila namena.
Mnogi bi pomislili da je to delo vanzemaljaca, jer svojim izgledom zaista podsećaju na scene iz naučnofantastičnih filmova, ali su arheolozi amateri iz vršačkog Udruženja ljubitelja starina “Feliks Mileker” pronašli mnogobrojne tragove koji ukazuju na to da ih je stvorio praistorijski čovek, još oko 4.500 godina pre nove ere, pišu Novosti.
“Feliksovci” su sredinom 2016, postavljanjem video-snimka na društvenim mrežama, prvi put ukazali široj javnosti na postojanje tih krugova. S obzirom na to da zvanična nauka još nije dala sud o toj senzaciji, jer pomenuti lokaliteti nisu proglašeni za arheološka nalazišta, sami su se uključili u rešavanje misterije.
– Imajući u vidu da u centralnoj Evropi, uz tok Dunava i Elbe, postoji više od 120 identičnih formacija, tzv. rondela i rondeloida (krugova pravilnog i nepravilnog oblika), za koje se zna da su nastali još u neolitu, došli smo do zaključka da i vršački krugovi pripadaju tom periodu – obrazlaže nam Tamaš Fodor iz ovog udruženja.
Specifičnost rondela su četiri pravilna koncentrična kruga, koja, idući od većeg ka manjem, formiraju blago uzvišenje, kao i postojanje tzv. kapije na istoku – sve što vršački krugovi imaju. Iako su tipični za lenđersku kulturu, a ne vinčansku, kojoj mi pripadamo, Fodor kaže da ne treba isključiti mogućnost da su i Vinčanci na ovaj način pratili kretanje Sunca i planeta, za šta su rondeli, u stvari, i služili.
– Posmatranjem Sunca iz centra ovih krugova, drevne civilizacije su određivale koje je doba godine i tako znale kada treba da seju ili žanju kulture koje su obrađivali. Krugovi su im služili kao kalendar – objašnjava sagovornik.
Kako bi otkrili na koji način su vršački krugovi funkcionisali, “feliksovci” su, na predlog dvojice arheoastronoma iz Rumunije, univerzitetskog profesora Marka Frinkua i Leonarda Dorogostajskog, iz središta krugova posmatrali izlazak sunca u odnosu na Vršačke planine, koje se uzdižu kao neko ostrvo usred Panonske nizije. Došli su do senzacionalnog otkrića.
– Na zimsku kratkodnevicu, 21. decembra, iz Vatina smo snimili da sunce izlazi u samom podnožju planina, s krajnje leve strane, i da se simbolično penje uz obod brda sve do Guduričkog vrha, najvišeg u Vojvodini – objašnjava Fodor.
– Gledano iz vlajkovačkih krugova, koji se nalaze sa druge strane planine, pod uglom od 90 stepeni, sunce takođe izlazi u podnožju najvišeg vrha, koji je, posmatrajući iz te perspektive, brdo na kom se nalazi Vršačka kula. To nam ukazuje da je Vatin mogao da služi kao zimsko, a Vlajkovac kao letnje svetilište.
Ako se ispostavi da je sve to tačno, to bi značilo da su praistorijski ljudi na našem tlu, čak 1.500 godina pre čuvenog Stounhendža, napravili prve kalendare. U svetu bi od toga napravili senzaciju i turističku atrakciju, baš kao što su to učinili Nemci.
Čuveni su njihovi krugovi u Goseku, međutim, oni su dvostruko manji od naših. Prečnik im je svega 75 metara, dok su krugovi kod Vatina prečnika 150, a kod Vlajkovca preko 300 metara. Potencijali su veliki, ali dok stručnjaci ne smognu snage i ne nađu sredstva da urade detaljna istraživanja, možemo samo da se bavimo pretpostavkama.
Tamaš Fodor
Krugovi se, gledajući sa zemlje, ne mogu uočiti, jer se radi o blagim uzvišenjima, ali zato snimci iz vazduha ostavljaju bez daha. Dodatno intrigira i činjenica da su oba lokaliteta vidljiva iz satelita, tj. da se mogu naći preko “gugl-mape”. Krugovi kod Vatina su u potpunosti očuvani, jer se nalaze na močvarnom i neplodnom tlu Velikog rita, pa ratari tu nisu zalazili, dok su vlajkovački upravo zbog toga okrnjeni.
U prilog pretpostavci da se radi o neolitskim tvorevinama govore i predmeti koji su pronađeni u blizini krugova. Za njih su u Gradskom muzeju Vršac utvrdili da pripadaju vinčanskoj kulturi neolita. Takođe, na istočnoj strani samih krugova kod Vatina nalaze se temelji manjeg objekta, iz kog su se, najverovatnije, posmatrale planete. U blizini se nalaze i rimski šančevi, kao i mnogobrojne humke iz raznih perioda, što govori da je to mesto uvek bilo pogodno za život.
