Tokom istraživanja Arktika u aprilu 2024. godine naulčnici NASA naišli su na misteriozno otkriće zakopano ispod grenlandskog leda. Koristeći naprednu radarsku tehnologiju, istraživači su otkrili Camp Century, tajnu američku vojnu bazu iz doba Hladnoga rata.
Baza, zakopana ispod 30 metara leda i snega, koju je izgradio Inženjerski puk američke vojske između 1959. i 1967. godine, bila je raštrkana mreža tunela dizajniranih za testiranje izvedivosti lansiranja nuklearnih projektila s Arktika.
Smeštena na severu najvećeg svetskog ostrva Grenlanda, 400 kilometara u unutrašnjosti, baza Camp Century služila je kao udaljeni poligon za testiranje tokom napetog razdoblja hladnoratovskog geopolitičkog nadmetanja.
Nikad viđeno
Do otkrića je došao NASA UAVSAR (Uninhabited Aerial Vehicle Synthetic Aperture Radar), postavljen na letelici Gulfstream III. Iako je primarni cilj misije bio proučavanje učinaka klimatskih promena na arktičku ledenu ploču, očitavanja radara otkrila su zapanjujuće strukture ispod površine leda.
– Tražili smo ležište leda, a onda je sasvim neočekivano ‘iskočio’ Camp Century. U početku nismo znali što je to – objašnjava Alex Gardner, naučnik za kriosferu u NASA Laboratoriji za mlazni pogon.
Radarski snimci ne samo da su mapirali skrivenu bazu, već se takođe mogu da koriste za procenu kada bi Camp Century mogao ponovno da izroni na površinu zbog ubrzanog topljenja leda podstaknutog klimatskim promenama.
Porast nivoa mora
Stručnjaci upozoravaju da bi led koji se otapa mogao otkriti opasne materijale koji su ostali, uključujući radioaktivni otpad i hemijske kontaminate, s mogućim nepovoljnim posledicama na okolinu.
Prethodne studije ukazivale su na to da bi se baza mogla pojavirti ispod leda do kraja 21. veka. Ali najoviji podaci koje je prikupila NASA, pomoći će poboljšannju te projekcije i proceniti šire implikacije na arktičke ekosisteme i porast nivoa mora.
– Naš je cilj bio da kalibrirati, potvrdimo i razumemo mogućnosti i ograničenja UAVSAR-a za mapiranje unutašnjih slojeva ledene ploče i površine ledenog sloja.
Bez detaljnog znanja o debljini leda, nemoguće je znati kako će ledene ploče reagovati na brzo zagrevanje okeana i atmosfere, što uveliko ograničava našu sposobnost predviđanja stope porasta nivoa mora – zaključuje Greene.
