Astronomi koji koriste svemirski teleskop Džejms Veb snimili su dosad neviđene bljeskove svetlosti kako izbijaju u blizini Sagittariusa A*, supermasivne crne rupe koja se nalazi u središtu naše galaksije Mlečnog puta.
Ti se proboji kreću od kratkih bljeskova koji traju nekoliko sekundi do snažnih dnevnih erupcija, što baca novo svetlo na dinamičnu aktivnost crne rupe. Studija pruža dosad najdetaljnija promatranja Sagittariusa A*, otkrivajući njegove nepredvidive energetske obrasce.
“Vidjeli smo konstantnu promenu, mehurićavu svetlinu, a onda ‘bum’! Iznenada se pojavio veliki nalet svetline”, opisuje fizičar i glavni autor studije Farhad Jusef-Zadeh sa Univerziteta Northwestern (Evanston, Illinois, SAD).
Turbulentne fluktuacije
Same crne rupe su nevidljive, ali vrtložni disk gasa i prašine koji ih hrani, poznat kao akrecijski disk, emituje visokoenergetske baklje. Istraživanje ukazuje na to da te baklje potiču s unutrašnje ivice diska, odmah izvan događajnog vidika crne rupe, gde su gravitacione sile ekstremne.
Nestalno ponašanje crne rupe, koja se nikada ne uspostavlja u ustaljenom obrascu, ukazuje na to da je dotok gasa i prašine vrlo varijabilan. Tim veruje da se ti udari događaju zbog turbulentnih fluktuacija u akrecijskom disku.
Naime, manje baklje mogu biti rezultat komprimirane plazme koja oslobađa energiju, slično solarnim bakljama na Suncu. Veće baklje, međutim, mogu da budu uzrokovane događajima magnetne rekonekcije – kada se magnetna polja sudaraju i oslobađaju energetske čestice gotovo brzinom svetlosti.
Svet u boji
Vebova sposobnost posmatranja baklji na različitim talasnim dužinama omogućila je dublji uvid u mehaniku tih događaja.
“Bilo je to kao da vidimo svet u boji umesto crno-belog, otkrivajući detalje koje pre nismo primetili”, dodaje Yusef-Zadeh.
Nalazi potvrđuju da je Sagittarius A* u stalnom stanju fluksa, što je zaključak potkrepljen prethodnim studijama. Neki istraživači smatraju da su se još veće baklje dogodile pre više stotina godina, kada je crna rupa verovatno proždirala obližnju planetu.
Uprkos silovitim izlivima energije, ta supermasivna crna rupa ne predstavlja pretnju Zemlji sa svoje udaljenosti od 25.000 svetlosnih godina. Međutim, studija naglašava kako crne rupe utiču na svoje galaksije. Konzumacijom i redistribucijom materije, one mogu da pokrenu ili potisnu stvaranje zvezda i oblikuju evoluciju svog kosmičkog komšiluka.
Sledeći korak za istraživače jeste kombinovanje Vebovih otkrića s podacima iz drugih opservatorija, što će nam stvoriti potpuniju sliku sila koje deluju oko supermasivne crne rupe u središtu Mlečnog puta.
